The EU and Arms Control: Building Capacities in the Western Balkans

Mira Šorović, Marina Kostić Šulejić

Abstract


The paper examines the European Union’s arms control policies, capabilities and infrastructure and determines the development of these policies and the relevant strategic and institutional infrastructure in the Western Balkans. It uses the nuclear pessimist approach to explain the theoretical underpinnings of the EU’s approach to arms control and compare the Western Balkans stands in relation to the EU’s. The authors present the EU policy toward the various arms control issues and examine the level of harmonisation of the Western Balkan states with the EU resolutions and strategies in the arms control area. Additionally, the authors present some of the EU institutional and educational infrastructure in the field of arms control and more detailed overview of the state of the discipline in the Western Balkans academic institutions. Authors conclude that most of the Western Balkans countries follow the EU examples in strategic and institutional field, but should work more on the improvement of diplomatic and educational architecture creating a real potential to become an arms control promoter as the only European region that still successfully implement sub-regional arms control regime.

Keywords


European Union; EU Non-Proliferation and Disarmament Consortium; Western Balkans; arms control; conventional weapons; weapons of mass destruction

Full Text:

PDF

References


Assembly of Kosovo (2013), Law on the trade of strategic goods, No. 04/L-198”; Available at: https://www.seesac.org/f/docs/Kosovo-1/Law-on-the-Trade-of- Strategic-Goods-2013-EN.pdf (Accessed: 13 December 2024)

Calcara, Antonio (2023), ˝One Step Back, Two Steps Forward: the EU, NATO and Emerging and Disruptive Technologies˝, Brussels School of Governance, Centre for Security, Diplomacy and Strategy, CSDS Policy Brief, 7/2023

Charter of the United Nations and Statue of the International Court of Justice (1945); Available at: https://treaties.un.org/doc/publication/ctc/uncharter.pdf (Accessed: 26 December 2024)

Clapp, Sebastian (2022), ˝Emerging disruptive technologies in defence˝, European Parliamentary Research Service, PE733.647 – September 2022; Available at: https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/ATAG/2022/ 733647/EPRS_ATA(2022)733647_EN.pdf (Accessed: 16 December 2024)

College of Europe (2025), ˝Optional Courses˝; Available at: https://www.cole urope.eu/study/eu-international-relations-and-diplomacy-studies/academic-programme/optional-courses (Accessed: 18 January 2025)

Council Common Position 2003/805/CFSP (2003), ˝Council Common Position 2003/805/CFSP of 17 November 2003 on the universalisation and reinforcement of multilateral agreements in the field of non-proliferation of weapons of mass destruction and means of delivery˝; Available at: https://eur- lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32003E0468 (Accessed: 3 January 2025)

DIANA (2025), ˝Defence Innovation Accelerator for the North Atlantic (DIANA)˝, NATO; Available at: https://www.diana.nato.int/ (Accessed: 17 January 2025)

Đukanović, Dragan (2020), Balkan na posthladnoratovskom raskršću (1989- 2020), Službeni glasnik, Beograd

EEAS (2019), ˝The European Union’s Global Strategy: Three years on, moving forward˝; Available at: https://www.eeas.europa.eu/sites/default/files/ eu_global_strategy_2019.pdf (Accessed: 4 January 2025)

EEAS (2024), “CCW: GGE on LAWS - EU LTTs”; Available at: https://www. eeas.europa.eu/delegations/un-geneva/ccw-gge-laws-eu-ltts_en?s=62 (Accessed: 4 January 2025)

EU Council (2006), EU Strategy to Combat the Illicit Accumulation and Trafficking of Small Arms and Light Weapons and Their Ammunition; Available at: https://www.europarl.europa.eu/meetdocs/2009_2014/documents/sede /dv/sede290512audcombattrafficking_/sede290512 audcom battraffcking_en. pdf (Accessed: 10 January 2025)

EU Council (2008a), ˝Council Conclusions and new lines for action by the European Union in combating the proliferation of weapons of mass destruction and their delivery systems, Council of the European Union˝; Available at: https://www.hcoc.at/sites/default/files/documents/New-lines-for-action- 2008.pdf (Accessed: 3 January 2025)

EU Council (2008b), ˝Report on the Implementation of the European Security Strategy - Providing Security in a Changing World, Brussels˝; Available at: https://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/ repor- ts/104630.pdf (Accessed: 11 January 2025)

EU Non-Proliferation and Disarmament Consortium (2025a), ˝A European Network˝; Available at: https://www.nonproliferation.eu/about-us/ (Accessed: 25 January 2025)

EU Non-Proliferation and Disarmament Consortium (2025b), ˝The Network˝; Available at: https://www.nonproliferation.eu/thinktanks-2/ (Accessed: 26 January 2025)

European Commission (2003), ˝A Secure Europe in a Better World - EU Security Strategy˝; Available at: https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-15895-2003-INIT/en/pdf (Accessed: 5 November 2024)

European External Action Service (2016), ˝A Global Strategy for the European Union’s Foreign and Security Policy, Shared Vision, Common Action: A Stronger Europe˝; Available at: https://eeas.europa.eu/archives/docs/top_stories/pdf/eugs_review_web.pdf (Accessed: 5 November 2024)

European External Action Service (2022), ˝A Strategic Compass for Security and Defence˝; Available at: https://www.eeas.europa.eu/sites/default/files/do- cuments/strategic_compass_en3_web.pdf (Accessed: 12 December 2024)

Faculty of Political Sciences, University of Belgrade (n.d.), ˝MA in Peace, Security and Development, Faculty of Political Sciences, University of Belgrade˝; Available at: https://www.fpn.bg.ac.rs/ma-in-peace-security-and-de velopment (Accessed: 16 January 2025)

Fakultet bezbednosti Univerziteta u Beogradu (2025); Available at: https://fb.bg.ac.rs/ (Accessed: 16 January 2025)

Fakultet političkih nauka Univerziteta Crna Gora (2025), Studijski programi, https://www.ucg.ac.me/studprog/18/11/1/2024-politikologija-medunarodni- odnosi-2020, (Accessed: 13 February 2025)

Fakultet političkih nauka Univerziteta u Sarajevu (2025), “Sigurnosne i mi- rovne studije – prvi ciklus studija – studijska 2024/2025”; Available at: https://fpn.unsa.ba/b/wp-content/uploads/2024/09/SIMS-I-CIKLUS-STUDI- JSKA-2024-25.pdf (Accessed: 15 January 2025)

Fakultet političkih nauka Univerziteta u Sarajevu (2025); Available at: https://fpn.unsa.ba/b/ (Accessed: 16 January 2025)

Federal Ministry of the Republic of Austria, European and International Affairs (n.d.), ˝Small Arms and Light Weapons˝; Available at: https://www. bmeia.gv.at/en/european-foreign-policy/disarmament/conventional-arms/anti-personnel-mines (Accessed: 11 January 2025)

Fukuyama, Francis (1992), The End of History and the Last Man, The Free Press, A Division of Macmillan, Inc., New York

Grip, Lina (n.d.), ˝Learning Unit 14: “EU Disarmament and Non-Prolifera- tion˝, EU NPDC E-learning Course“; https://nonproliferation-elearni ng.eu/ learningunits/eu-disarmament-and-non-proliferation/ (Accessed: 7 January 2025)

Human Rights Watch (2024), ˝Cluster Munitions: New Use, Transfers Test International Ban˝, September 9; Available at: https://www.hrw.org/news/ 2024/ 09/09/cluster-munitions-new-use-transfers-test-international-ban (Accessed: 20 January 2025)

Humanističke studije Univerziteta Donja Gorica (n.d.a), ˝Međunarodna i nacionalna bezbjednost, Specijalističke studije na Humanističkim studijama Univerziteta Donja Gorica˝; Available at: https://hs.udg.edu.me/predmeti/ specijalisticke (Accessed: 16 January 2025)

Humanističke studije Univerziteta Donja Gorica (n.d.b), ˝Međunarodna bezbjednost, Master (dvogodišnje) studije˝; Available at: https://hs.udg.edu. me/predmeti/masterdvogodisnje (Accessed: 16 January 2025)

Humanističke studije Univerziteta Donja Gorica (n.d.c), ˝Osnovne studije: Bezbjednost˝; Available at: https://hs.udg.edu.me/predmeti/ (Accessed: 17 January 2025)

I-Mi Suh, Elisabeth (2020), ˝Mapping Non-Proliferation and Disarmament Education in Europe˝, EU Non-Proliferation and Disarmament Papers, No. 69, September 2020.

Jevtić, Miloš, Marina Kostić Šulejić (2023), ˝Emerging and disruptive technologies in the Western Balkans: Do we need a new arms control regime?˝, Međunarodni problemi, 75(2), 211-235.

Knopf, Jeffrey W. (2006), ˝Recasting the proliferation optimism-pessimism debate˝, Security Studies, 12(1), 41-96.

Kostić Šulejić, Marina (2024), Priručnik ,,Neproliferacija, kontrola naoru- žanja i razoružanje“, Balkan Security Network & the U.S. Department of State, Belgrade

Kostić, Marina (2021), ˝European Union and the Weapons of Mass Destruction: Policy, Threat, Response˝, Romanian Review of Political Sciences and International Relations, 18(2), 135-155.

Lopandić, Duško (2010), ,˝Male i srednje države u međunarodnim odnosima u Evropskoj uniji˝, Međunarodni problemi, 62(1), 79-112.

Ministarstvo vanjskih poslova Bosne i Hercegovine (2016), ˝Strategija za neproliferaciju oružja za masovno uništenje za period 2016-2020˝, Bosnia and Herzegovina; Available at: https://mvp.gov.ba/Baneri-ČLičnkovi/SR%20Stra tegija%2030%2012%2021.pdf (Accessed: 3 January 2025)

Ministarstvo vanjskih poslova Bosne i Hercegovine (2018), ˝Strategija Bosne i Hercegovine za sprečavanje širenja oružja za masovno uništenje (za period 2018-2022)˝: Available at: https://mvp.gov.ba/Baneri-Linkovi/SR%20Strate- gija%2030%2012%2021.pdf (Accessed: 3 January 2025)

Ministry of Defence, Republic of North Macedonia (2020), ˝Defence Strategy of the Republic of North Macedonia˝, Available at: https://mod.gov.mk/sto- rage/2021/06/Defence-Strategy-of-the-Republic-of-North-Macedonia.pdf (Accessed 15 December 2024)

Novaković, Igor, Tanja Plavšić, (2024) ˝An analysis of Serbia’s alignment with the European Union’s foreign policy declarations and measures: Semiannual review for 2024˝, CFSP and Serbia’s Accession to the European Union, Belgrade

Official website of the European Union (2024), ˝Disarmament, Non-Proliferation and Arms Export Control˝, Strategic Communications; Available at: https://www.eeas.europa.eu/eeas/disarmament-non-proliferation-and-arms- export-control-0_en (Accessed: 4 January 2025)

PESCO (2025), ˝Permanent Structured Cooperation˝; Available at: https:// www.pesco.europa.eu/ (Accessed: 17 January 2025)

Pravni fakultet Univerziteta Crne Gore (n.d.), Studijski program Bezbjednost i kriminalistika; Available at: https://www.ucg.ac.me/studprog/4/9/1/2024- bezbjednost-i-kriminalistika-2011 (Accessed: 17 January 2025)

Pravni fakultet Univerziteta u Tuzli (n.d.), ˝Inovirani studijski program”, I ci- klus studija (sa primjenom od akademske 2018/2019); Available at: http:// untz.ba/wp-content/uploads/2021/01/PF-inovirani_plan_i_program_I_ci- klus_2018_19.pdf (Accessed: 17 January 2025)

Sagan, Scott D., Kenneth N. Waltz (1995), The Spread of Nuclear Weapons: A Debate, W. W. Norton, New York

Speech of the Albanian Deputy Minister for Europe and Foreign Affairs (2021), H. E. Ms. Megi Fino on Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty (CTBT) Conference, Ministry of Foreign Affairs Republic of Albania, 23 September; Available at: https://www.ctbto.org/sites/default/files/2022-07/alba- nia_2021.pdf (Accessed: 8 January 2025)

Stefanović, Andrej, Marina Kostić Šulejić (2024), ˝Making a Comprehensive Arms Control Agreement for European Times of Crisis: Rationale, Structure, and Outcomes”, Politika nacionalne bezbednosti, 27(2), 79-107.

Strupczewski, Jan and Andrew Gray (2025), ˝EU proposes borrowing 150 billion euros in big rearmament push˝, Reuters, March 4, 2025; Available at: https://www.reuters.com/world/europe/eu-defence-plans-could-mobilise-800- billion-euros-von-der-leyen-says-2025-03-04/ ((Accessed: 6 March 2025)

The EU strategy against proliferation of Weapons of Mass Destruction (2003), Council of the European Union, Available at: https://www.eeas. europa.eu/ sites/default/files/documents/st_15708_2003_init_en.pdf (Accessed: 18 January 2025)

The Faculty of Philosophy Ss. Cyril and Methodius (2025), Ss. Cyril and Methodius University of Skopje, ˝Graduate study programs˝; Available at: http://fzf.ukim.edu.mk/en/graduate-study-programs/ (Accessed: 16 January 2025)

UBT College (2025a), ˝Subjects at the Security Studies˝; Available at: https://www.ubt-uni.net/en/study/bachelor-programs/security-studies/curricu- lum-structure/ (Accessed: 17 January 2025)

UBT College (2025b), ˝Subjects at the Political Science˝; Available at: https://www.ubt-uni.net/en/study/bachelor-programs/political-science/curriculum-structure/ (Accessed: 17 January 2025)

UN RevCon Final document (2010), ˝2010 Review Conference of the Parties to the Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons˝; Available at: https://documents.un.org/doc/undoc/gen/n10/390/21/pdf/n1039021.pdf (Accessed: 17 December 2024)

UNODA (2018), ˝Securing Our Common Future: An Agenda for Disarmament, UN Office for Disarmament Affairs; Available at: https://www.un.org/ disarmament/sg-agenda/en/ (Accessed: 17 December 2024)

UNODA (2025), ˝European Union support to the Convention on Certain Conventional Weapons, Available at: https://disarmament.unoda.org/publica- tions/more/ccw/european-union-support-to-the-convention-on-certain- conventional-weapons/ (Accessed: 17 December 2024)

Vlada Republike Srbije (2020), ˝Strategija za borbu protiv širenja oružja za masovno uništenje za period od 2021. do 2025. godine˝; Available at: https:// www.mfa.gov.rs/sites/default/files/inline-files/strategija05%20210-675620 21.pdf (Accessed: 17 December 2024)

Vukadinović, Radovan (2006), ˝Nuklearno oružje u posthladnoratovskom svijetu˝, Međunarodne studije, 6(3), 5-22.




DOI: https://doi.org/10.51558/2490-3647.2025.10.1.427

Refbacks

  • There are currently no refbacks.


ISSN: 2490-3604 (print) ● ISSN: 2490-3647 (online)

Društvene i humanističke studije - DHS is under the Creative Commons licence.