Sources of Turkish Mathanawi̇ Commentari̇es

Mehmet Nuri Çınarcı, Melinda Botalić

Abstract


Mathnawi, one of the most important works of Mevlana, has attracted great attention from both the Mevlevi circles, other sects shaped by mysticism, and social layers with different intellectual structures in the society, since the date it was written. The tradition of advice has an important place in Mathnawi, where Mevlana tries to guide the individual and society to the right path based on religious arguments. Mathnawi has been translated and annotated many times since most of its couplets are covered with symbols, have a closed expression, and are written in Persian. Muinîddîn b. Mustafa tradition of annotating Mathnawi in Turkish, which started with the Mesnevî-iMurâdiyye written by himself in the 15th century, continued until the 21st century. The fact that Mathnawi has a deep layer of meaning, especially originating from Sufism, prevented it from being easily understood by the public. For this reason, some well-educated intellectuals of the period, assuming the identity of commentary, wrote Mathnawi commentaries to make Mathnawi more understandable in society. Of course, commentators have benefited from many sources for these activities due to the difficulty of the existing text. The first reference sources of commentators who grew up in a cultural world shaped by Islamic values and the perception of the mystical world were, of course, religious sources. Dictionary and grammar books, Mathnawi commentaries made by other authors, non-religious poems, history, biography, etc. different sources written in many fields enriched the commentator's world of interpretation and thus offered him a broader perspective.

Keywords


Mathnawi Commentaries; Use of Sources; Muhammed Es'ad Dede; Classification of Sources

Full Text:

PDF

References


Bilmen, Ömer Nasuhi (1961), Büyük Tefsir Tarihi, C. 1, Diyanet İşleri Başkanlığı, Ankara

Ceyhan, Semih (2004), ˝Mesnevi˝, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 29, 325-334.

Ceylan, Ömür (2000), Tasavvufi Şiir Şerhleri, Kapı Yayınları, İstanbul

Çelik, İsa (2005), ˝Klasiklerimiz/XIII – Mesnevî-i Manevî˝, Tasavvuf – İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, Mevlana Özel Sayısı, 14, 661-696.

Dağlar, Abdülkadir (2007), ˝Vassâf Tarihi Şerhinden Hareketle Şerh Kaynakları Meselesi˝, Turkish Studies, 2(4), 293-307.

Dağlar, Abdülkadir (2009), Şem’î Şem’ullâh Şerh-i Mesnevî (I. Cilt) (İnceleme-Tenkitli Metin-Sözlük), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri

Demirci, Muhsin (1999), ˝Tefsir Usûlünün Temel Kaynakları˝, Kur’an Mesajı: İlmi Araştırmalar Dergisi, 2(22), 155-186.

Doğan, Muhammet Nur (1999), Metin Şerhi Üzerine, Osmanlı Divan Şiiri Üzerine Metinler, Haz. Mehmet Kalpaklı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.

Eflaki, Ahmed (1973), Âriflerin Menkıbeleri-II, (Çev. Tahsin Yazıcı), Hürriyet Yayınları, İstanbul

Gül, Halim (2003), Mesnevî’de Kur’ânî Referanslar ve Kur’ân Ayetlerine Getirilen İşârî Yorumlar, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara

Güleç, İsmail (2002), İsmail Hakkı Burûsevî’nin Rûhu’l-Mesnevî’sinin İncelenmes, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul

Güleç, İsmail (2008), Türk Edebiyatında Mesnevî Tercüme ve Şerhleri, Pan Yayınları, İstanbul

Gümüş, Sadreddin (1990), Tefsirin Kaynakları, Kayıhan Yayınevi, Ankara

Kâtip Çelebi (1941), Keşfü’z-Zünûn An Esâmi’l-Kütübî Ve’l-Fünûn, Nşr. Kilisli Muallim Rifat, Şerefettin Yaltkaya; Maarif Matbaası, İstanbul

Kılıç, Atabey (2007), ˝Dağılmış İncileri Toplamak: Şerh Tasnifi Denemesi˝, Prof. dr. Abdülkadir Karahan Anısına I. Uluslararası Klâsik Türk Edebiyatı Sempozyumu, 12-13 Nisan, İstanbul.

Kılıç, Mahmud Erol (1999), ˝İbnü’l-Arabî, Muhyiddin˝, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 20, 520-522.

Mertoğlu, Mehmet Suat (2011), ˝Tefsir˝, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 40, 290-294.

Öksüz, Zehra (2008), Hülasatü’ş-şürûh Adlı Mesnevî Şerhinin 1-107 Varaklarının Günümüz Harflerine Aktarılması ve İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fatih Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul

Özdemir, Mehmet (2016), ˝Mesnevî’nin Türkçe Şerhleri˝, Turkish Studies, 11(20), 461-502.

Öztürk, Şeyda (2007), Şem’î’nin (15-16. yy.) Mesnevî Şerhi (İlk Türkçe Tam Mesnevî Şerhi), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul

Sadıkoğlu, Hasibe (2019), Mevlana’nın Mesnevî’sindeki Hadislerin Tespiti (I-II-III. Ciltler), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Mevlana Araştırmaları Enstitüsü, Konya

Salmani, Milad (2020), Sarı Abdullah Efendi’nin Cevâhir-i Bevâhir-i Mesnevî’si I. Cilt (İnceleme-Metin), Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul

Tahralı, Mustafa, Selçuk Eraydın (2011), Mesnevî-i Şerif Şerhi, Ahmed Avni Konuk, Kitabevi Yayınları, İstanbul

Tanyıldız, Ahmet (2010), İsmâîl Rusûhî-yi Ankaravî, Şerh-i Mesnevî (Mecmû’atu’l-Letâyif ve Matmûratu’l-Ma’ârif) (I. Cilt) (İnceleme-Tenkitli Metin- Sözlük), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri

Yılmaz, Ozan (2007), ˝Klasik Şerh Edebiyatı Literatürü˝, Talid, Türkiye Araştırmaları Dergisi, 5(9), 271-304.




DOI: https://doi.org/10.51558/2490-3647.2022.7.3.57

Refbacks

  • There are currently no refbacks.


ISSN: 2490-3604 (print) ● ISSN: 2490-3647 (online)

Društvene i humanističke studije - DHS is under the Creative Commons licence.